2022/01/09
記者
Ciwas Yamai (蔣淮薇) / uliu (郭亞文) 宜蘭南澳

"獵人變罪人" 學術單位將用數據翻轉困境

umarua hlisuhlatana malavalʉ sitakualangʉlangʉ

自從野保法制定公布後,定調了保育至上的國家政策,卻也從此剝奪原民族人,過往依文化慣習跟自用需求的狩獵權益。但在修法工程始終難以推進下,原住民族有機會翻轉,多年來獵人變罪人的困境嗎?又有哪些方法,可以證明狩獵與保育,其實不是天平兩端?原視新聞團隊跟著獵人腳蹤,深入宜蘭南澳鄉德卡倫部落獵區,來看現行狩獵自主管理計畫,正在為部落帶來哪些契機。

(聲音來源:德卡倫泰雅自然資源暨文化自主自理協會理事 Balo(黎英財) 泰雅族:
malialualu tarʉana 德卡倫miararuma maiatuhluhlu angahlahlana liliunga
Balo(黎英財)  Atayal
去山上打(獵),只要是我們在山上,看到不認識的山警這些,槍枝啊獵物全部丟掉,躲在草叢裡面這樣子)

面對國家法令高度限制,當代獵人光榮不再,他們只能在夾縫中求生存。
umahlikua siacʉpʉngʉ langica hlipitʉtʉra kukana, cucumʉrʉcʉkʉna kuausii kiariarina pi vaasu, ucanii tuahlʉa hlakana'ana maru takuliacʉ paranana mangusipi.

(德卡倫泰雅自然資源暨文化自主自理協會理事 Balo(黎英財) 泰雅族:
malialualu tarʉana 德卡倫miararuma maiatuhluhlu angahlahlana liliunga
Balo(黎英財)  Atayal
這裡我們有發生過被抓的,因為就是(狩獵)申請的程序,太複雜 大家都懶得去用)

正因野生動物保育法,自1989年公布,定調保育至上的國家政策,從此剝奪原民族人的狩獵權益。[[轉場翻頁-CG1實IN]]過去不只規範獵人,須在祭儀期間或傳統文化狩獵類型下,採事前申請狩獵時間,包括預計獵捕物種,也要事先提報,加上最難的關卡,還得使用合法的自製獵槍[[CG1實out]],種種繁瑣程序,背離原住民族狩獵文化,導致多半獵人寧願在山中躲躲藏藏。
marapihli hlipitʉtʉra sipaiatuhluhla kulivuvulungana, angahli hlimiaili usia hlimiungu malʉʉhlʉ usia caihli patakuacahlia, apiatʉtʉrʉa sitakuamia kukana pualangʉlangʉa sipaiatuhluhla ta'iarana, angahli kana'a maluasangalʉa mairahlu sitakuamia siuruacʉkaisa cucutahlanana,[[CG1實IN]] ahlama kiariari kuucania cucumʉrʉcʉkʉna pakituru pasamia kilalialina, ahla ma sitakua ahlama ta'iarana,
tuahlʉ takualualu pakipuhlu sinsina, alʉhlʉvʉ mʉmʉa ngahlana hliupanana tumua mʉmʉa kihlamuhlamu, alʉhlʉvʉ mʉmʉa mataingalʉ langʉlangʉna,[[CG1實out]] tumua mʉmʉa umarua apiatʉtʉra hlahlituna, tamuucu matumuhlua tarʉtatʉatʉkʉhlʉ sitakuamiana, kupisiriakuana mairahlu sitakuamia vungukaisa tahlana cucumacuna, minisuacuka tumahlaʉa cucumʉrʉcʉkana, ararataʉ ma vuvulungana taku'i'iarʉ.

(德卡倫泰雅自然資源暨文化自主自理協會理事長 Apang Hiro(石玉凰) 泰雅族:
kapitanʉ tarʉana 德卡倫miararuma maiatuhluhlu angahlahlana liliunga
Apang Hiro(石玉凰)  Atayal
因為他們(獵人)會有一個想法,你去報備或者核備,以後就會一直被警察關注,所以就覺得寧願不要去登記,這一塊也是我們跟他們說,我們一定要去登記,我們必須要在合法的範疇下,維持我們傳統的gaga,動保團體也好,他們才不會有那麼多的,莫須有的罪名強加在我們身上)

但要如何在現行法律下,翻轉獵人變罪人的困境?德卡倫部落從狩獵自主管理計畫中,看見一線曙光。[[NS-襯樂+上片名:德卡倫部落的狩獵共生(下)]]
ucaniika tumua aunini ma sitakuamia hlipitʉtʉra kani'ina, takuavalʉa sitakuamia liliunga cucumʉrʉcʉkana, kani'i 德卡倫miararumana angahli sitakuatararisa sitakuamia sipaiatuhluhla siuruacʉkana, putʉahlʉ sitahlamiamiana.

暗夜裡,原視新聞團隊跟著獵人,深入德卡倫部落傳統獵區,一探究竟,泰雅族傳統狩獵智慧。
ruvana tarʉana pia'a'ahlingu sinvungukaisia cucumacuna kiʉlʉsʉ cucumʉrʉcʉkana, musa puaruma ta'ahlupuaisa 德卡倫miararuma, tumua kumitakita mairahlu sipacʉcʉpʉngaisa tahlana taialʉna.

入山前,獵人謹慎地向山靈對話,隨後進入山中,放大五官、感知四周,就算在熟悉獵場,也得繃緊神經。
akuisa puaruma vuvulungana rumahlaʉ, tumua umarua tʉkʉ pitatamu ihlicu langicana, hlaa puaruma vuvulunga, tumua puamahlʉngʉ liliungana hla aucaucani paranana, maniki tam macahlia sitakuamia ta'ahlupuana tumua mʉmʉa maiatuhluhlu.

仔細一看,原來草叢底下藏有套索陷阱,獵人解釋,擺放位置也有學問,除了要熟悉山區獵徑、觀察動物足跡,同一場域,獵人間也有默契,不會重複放置。
puamahlʉngʉa paranana, usuanganaiau marua hlimuringaina ma sʉsʉsʉngʉa, kisumahlʉngʉa cucumʉrʉcʉkana tumua macahlia siuamia sala'a kuli'ina, kuucani tumua macahliaʉ siuamia ta'ahlupuana, kumitakita siuamia sala'aisa kuli'ina, pi sitakuavacangʉ cucumʉrʉcʉkana ma maraiahlʉ ta'ahlupuana, ku tiapili paraiahlʉ paranana.

(德卡倫泰雅自然資源暨文化自主自理協會理事 Balo(黎英財) 泰雅族:.
malialualu tarʉana 德卡倫miararuma maiatuhluhlu angahlahlana liliunga
Balo(黎英財)  Atayal
我們大部分都放(陷阱)在稜線後面,獵物很多 山羌 山羊 山豬,甚至連猴子都有,大家都知道誰的陷阱在哪裡,盡量不會重複去放)

從泰雅族狩獵行為中,不只擁有一套跟自然共生的哲學,更形塑部落傳統領域、山林生態知識跟族群社會規範,但外界過往僅片面認知,打獵是動保觀點中的對立面,如何破除迷思?現在德卡倫部落在學術單位協力下,未來要透過數據來說話。
angahli siuruacʉka tahlana taialʉna, kuucani pi ucani sitakuamiana miaʉlʉlʉsʉ hlitakacicihli tumangurana, tumua pi mairahlu sitakuamiaisa ta'ahlupuana, hliaracahlia vuvulungana hla sitakuamia ikatumahlana tahlanana, ucaniika cucuisumanʉna kumacahlia mʉmʉa, siuruacʉkana ihlaisa kuapaimamacua tarʉana maiatuhluhlu kulikuli'ina, auniniiau patahliʉngʉca sitakuamia kani'ina, kani'i德卡倫 miararumana ma sitalʉlʉvaisa paranana, tumua cucuaari apumia sitakuamia suhlatʉna pakipuhlu sitakuamiaisa.

(德卡倫泰雅自然資源暨文化自主自理協會成員 Basan(仲軒) 泰雅族:
cucutakua'i'iarʉ tarʉana 德卡倫miararumana
Basan(仲軒)  Atayal
這個攝影機的架設,最主要的功能,它要統計所有動物的數量,告訴外面的人說,我們去狩獵不會去,破壞到所有的生態)

由於狩獵自主管理計畫中,架設紅外線自動照相機,是重要任務,也能讓獵人得以依照自用需求,彈性上山狩獵,至於生態平衡是否受到威脅?將可透過這臺照相機,監測出動物數量變化趨勢。
ta'iaraisaka sitakuatarari sipaiatuhluhla siuruacʉkana, apuasiri hlipi'ahlingu matavuhliu kima'ana, ihlaisa mairahlu sitakuamiana, tuahlʉ mʉmʉa cucumʉrʉcʉkana pakituru sipakini takacicihlina, matalakiahlʉ musa vuvulunga mʉrʉcʉka, ihlaisa'ai pi takuliacʉa hlitakacicihli tumangurana, tuahlʉ apumia sipia'ahlinguna, kumitakita sitakuamiaisa kulikuli'ina hla sipalavalʉisa vuvulunga.

(德卡倫泰雅自然資源暨文化自主自理協會理事 Balo(黎英財) 泰雅族:
malialualu tarʉana 德卡倫miararuma maiatuhluhlu angahlahlana liliunga
Balo(黎英財)  Atayal
其實我們部落滿多耆老啊,年輕人都滿認同的,我們也會有(自主)規範不能多打,那你來參與的獵人,那就按照這個規範去走,才會在我們(狩獵協會)的保護下,如果你亂殺亂玩,我們怎麼保護)

目前德卡倫泰雅自然資源暨文化自主自理協會仍處於初步階段,未來半年,將逐步確立狩獵公約,期待能在今年獵人授證大會中,讓部落內所有獵人,納入協會保護傘下,一步步踏出屬於德卡倫部落的狩獵願景。
kani'i naani 德卡倫miararuma angahlahlana hlitakacicihli tumangurana, hla tarʉana takacicihli maiatuhluhluna mamana sitakualʉmʉlʉma ta'iarana, cucuaari pumaraiahlʉ caihlina aramuamuarʉ apuasiri hlipitʉtʉra siuruacʉkana, uapapapalu tuahlʉa cucumʉrʉcʉkana mamisa ma sipakakarikarina, tuahlʉa miararuma cucumʉrʉcʉkana mʉmʉa, arilʉhlʉvʉ mʉmʉa sipaiatuhluhla tarʉanana, kiracacani kirakakua mairahlu sitakuamiaisa 德卡倫miararuma.