- 播放集別|第6集
- 播出日期|2025-02-05
- 播出時段|
每週五 上午0607-0700
第一單元|bazae’ ’iwa’ay nakhini聽、原來是這樣 (bazbazae’ kano’ howaw)
第一單元:bazae’ 聽、原來是這樣
hayza’ ka ’ima SaSo’ ka kak’ayaeh mazen ’iya’azem o
’inakhini ay kak’ayaeh tani ka ba:i’ rampe’ ka mae’iyaeh, So: kita’en repe’en, basang ’am rika: 、Seme’、kangeselan hayza' ka kak'ayaeh、masa’ ma’ hingha’, halehez, rika: ’am hayza’ 4 hahila:, ray ngabas ma’ hayza’ ’oyaeh ka pangih, So: ’abo’ naehan sale’e:、bae:ae’、ta’oeloeh ma’ ’am hayza’ ka kak’ayaeh. ‘iya’azem mina.
麻疹為傳染力很強的病毒性疾病,可經由空氣、飛沫傳播或接觸病人鼻咽分泌物而感染,在疫苗尚未使用前,超過99%的人都會被感染,幾乎每個人的一生中都難逃麻疹侵襲。 常見症狀有:發燒、出疹、鼻炎、結膜炎、咳嗽,以及發燒3~4天後口腔內出現斑點(柯氏斑點),較嚴重者會併發中耳炎、肺炎或腦炎。
我們一起說族語 ’ita’ ta’alnoSaySiyat mowa:i’ ila ray Ali’an 96.3 原住民廣播電台 ’ita’ ta’alnoSaySiyat ila我們一起說族語 tani hi toway tatoroe’ ka ’in nonak a kapayaka:i’ malnoSaySiyat
今天toway 要教大家怎麼說”新年用詞跟祝福的話”
首先我先從單字開始學! kayzaeh ila ay? malnoSaySiyat ila o
manmanra:an走春 pawa: 鞭炮
'ima ngangilaehan rayhil 紅包
’aeh’aehael親友
paho’alo’祈求
pa’iyakaliyaeh平安
…………………………………………………………………………………………………
yami rima’ kala ’aeh’aehael manmanra:an.
我們去親戚家走春
paho’alo’ ka tatini’ pakayzaeh ka kin ’i’iyaehan ’iniya’om.
祈求祖靈讓我們的生活過的平安
korkoring mam papaksoh ka pawa:.
小孩在放鞭炮
第三單元|部落一直講
放鞭炮:大年初一的一早通常就會聽到此起彼落的鞭炮聲,古時傳說是用來驅趕年獸,現在也漸漸演變成祈求平安的意思。 這天大多數人會到廟裡拜拜,祈求新的一年好運。 走春拜年:另外,大家也會到街坊鄰居、親朋好友家問候拜年。
kongngiyan minay’aehae’ hahila: ponpawa: , hayza’ kin bazae’an komoSa’ ‘am Somowaw ka niyanSo’ Sinpanan, ‘isahini mae’iyaeh komoSa’ ‘am paho’alo’ pa’iyakaliyaeh ka basang. hini ‘aehae’ hahila: haba:an ka mae’iyaeh rima’ ray miyaw tem’en ka tatini’, paho’alo’ ka kin’i’iyaeh, ’oka’ ma’ rima’ manmanra:an payrarongaw ka ’aeh’aehael.
部落會放鞭炮嗎?
初一習俗:拜拜、行春(走春)
初一時間:
大年初一要早起到寺廟祭拜,感謝神明保佑,並祈求新的一年平安健康,同時也會行春(走春),到親友、鄰居家拜訪、互道恭喜,想知道有哪些吉祥話、創意吉祥話
以台灣傳統來說,其實沒有所謂的「拜年領紅包」,而是會「行春」;行春的閩南語(kiânn-tshun)與「剩餘」(賰,tshun)讀音相同,所以這天走春走愈多,也意味著剩餘的財富愈多。
在部落的初一怎麼過的?
hini ‘aehae’ hahila: ririm’aenan minremreme’ rima’ manmanra:an paho’alo’ ka samiyan, hini ’aehae’ tinal’oemaeh pakayzaeh ka kin’I’iyaeh, komita’ ka ‘aeh’aehael ho’alo’ ’insiya, mobe:ay ka ’ima kayzaeh ka ka:i’.
ray taywan mina ’oka’ ka babowayan ka ’ima ngangilaehan pinotoy, koSa’en “行春” noka kamsiyolang Sa’ minayngaso’ hingha’ ka hinaway bazae’en, koSa’en manmanra:an manmanra:an ma’ ’am ’akoey ka minayngaso’ ka kaehaew,ma’ ‘am liyabo’ ila.
ray ’asang ma’ hingha’ manmanra:an rima’ payrarongaw ka ‘aeh’aehael, ponpawa:, nakhini ‘aehae’ tanal’oemaeh ma’ ‘am kayzaeh ka kin’I’iyaeh.
>bazae’ 聽、原來是這樣→’ima SaSo’ howaw
>我們一起說族語→ tatoroe’ ka’alnoSaySiyat
>部落一直講→ ray ’asang ’am galngalngal
第一單元|bazae’ ’iwa’ay nakhini聽、原來是這樣 (bazbazae’ kano’ howaw)
第一單元:bazae’ 聽、原來是這樣
noka to’oya’ pinorowa’ ray kongiyan kapayziza’an sipeng pinaSela’
在2025年春節期間,適逢交通尖峰。台灣高速公路將實施一系列管制措施,以確保交通流暢並減少塞車。包含【高乘載管制】、匝道封閉】、【通行費調整】、【路肩開放】、【省道疏導管制】等措施,如果過年有要開車行經國道高速公路,像是至宜花東旅遊要過雪山隧道,務必特別注意。
【高乘載管制】
特定時段內,小客車需車內含駕駛共有3人以上才可使用高乘載管制車道,主要針對國道五號北向入口及其他部分國道一號和國道三號的北向入口。
【匝道封閉】
在1月29日至2月2日的不同時段將封閉部分高速公路匝道,包括國道一號、國道五號的部分南向入口及其他指定時段的北向入口。
【通行費調整】
春節期間的某些時段將暫停收取國道費用,另有特定時段實施單一費率再8折收費。
【路肩開放】
春節期間將有特定時段和路段開放路肩行駛,每日會視路況加開開放路肩供小型車行駛,以紓緩交通壅塞。
【省道疏導管制】
針對25處省道易壅塞路段進行交通疏導管制措施,包括規劃替代道路、提供旅行時間資訊等。
pinakSekla’ ray ‘ima SomaSo’ ka tinal’oemaeh ray kapayziza’an ka pinonrowa’ noka to’oya’ ka payziza’an, ’aring ’ima maSangan ka ’a’oSa’an ka ra:an, tabin sizaeh ray minaSangay pinakSela’, ray ra:an ka singpeng.
我們一起說族語 ’ita’ ta’alnoSaySiyat
mowa:i’ ila ray Ali’an 96.3 原住民廣播電台 ’ita’ ta’alnoSaySiyat ila我們一起說族語tani hi toway tatoroe’ ka ’in nonak a kapayaka:i’ malnoSaySiyat
>語言是文化的心跳!透過語詞練習、句型應用和真實情境,讓我們一起找回熟悉的聲音,說出文化的自信!wa’ila ta’alnoSaySiyat ila
matawaw 工作
pata’aes 放下(下課、工作)
maSangay 放假
lobih 回
taew'an 家
papama' 坐
kapapama’an 車
seme:ez 騎 駕(車)
…………………………………………………………………………………………………
patae’aes ila ’am matawaw yako ’am lobih ila ray taew’an?
下班了 我要回家了
maSangay ila ilaS papama’ ka kalihapoyan lobih ray ’asang.
放假了 ’ilaS 坐火車回部落
yaba’ nonak seme:ez ka papama’an lobih komita’ hi baki’.
爸爸自己一個人開車回去看爺爺
>bazae’ 聽、原來是這樣→寒流來襲!天冷防寒
>我們一起說族語→ niya’om Sinrahoe’ 賽夏姓氏
>部落一直講→ 賽夏姓氏脈絡
第一單元|bazae’ ’iwa’ay nakhini聽、原來是這樣 (bazbazae’ kano’ howaw)
第一單元:bazae’ 聽、原來是這樣
寒流來襲!天冷防寒
>低溫保健8要點
1.保暖: 居家臥室、衛浴與客廳要做好防寒與安全措施。
pakhawhoel ka hiniba:
2.暖身: 剛起床後的活動勿過於急促;先補充溫開水;身體活動以溫和漸進方式慢慢增加
pakrikrika: kakoway ka basabg
3.避免大吃大喝及情緒起伏太大:
salawa’ ka sini’ael
4.泡澡/泡湯、運動要注意:
ranaw homayaw ka basang mina oy ’iay’azem
5.避免加重身體壓力:
’izi’ sisil ka ’ima Sil’i:
6.妥善控制病情,過健康生活:
nonak kalahang ka basang, pa’iyakliyaeh ka basang
7.外出要隨身帶著病歷卡與緊急用藥:
So: ‘am rima’ rayno’ mina ‘izi’ ngowip ‘araS ka ’iyo’
8.有症狀立即就醫:So: nok’ino’ ka basang ma’ ‘am’amoeh Sa’ila pakita’ ka sinsang.
我們一起說族語 ’ita’ ta’alnoSaySiyat
>語言是文化的心跳!透過語詞練習、句型應用和真實情境,讓我們一起找回熟悉的聲音,說出文化的自信!wa’ila ta’alnoSaySiyat ila
’ibabaw 高
’ir’ira:i’an 矮
patopa: 驕傲:炫耀
tomal a tomal 帥
kayzaeh kita’en 漂亮
tatini’ 衰老
’al’alak 年輕
molaw 脫皮
wa’isan 強壯
…………………………………………………………………………………………………
hiza kabina:o’ kayzaeh kita’en. 那個女孩長的很帥
hi ’ataw sin’elan tomal a tomal. ’ataw長的很帥
hi mama’ patopa: siya liyabo’.叔叔炫耀他很有錢
第三單元|部落一直講
>部落一直講 2
中因時代變動、氏族遷徙的先後因素,衍生出同宗不同姓的家族,但擁有完整的同源血脈。因而,嚴禁通婚是賽夏族最嚴謹恪守的戒律。茲將同宗不同姓、絕對性禁婚家族詳列於後,千萬要牢記,
maybalbalay SaySiyat kin’i’iyaeh ’okik hingha’ ila, somsomapih ka to’oya’ kamamiyalawa’, Sinrahoe’ tani ‘ima ‘okik hingha’ ka to’oya’ ponponrowa’en, ma’ hayza’ ila ka ‘ima ’awmoza’ ka rino:o’, ‘’ana nakhini ma’ kayzaeh tani noka SaySiyat.
1.風氏同宗:楓、酆、東、柏。(風)
2.潘氏同宗:根、錢。樹枝交叉處
3.豆氏同宗:趙。(花生)
4.夏氏同宗:解。(螃蟹)
5.樟氏同宗:章。(樟樹)
6.日氏同宗:張、(辛氏已漢化)。(太陽)
第一單元 原來是這裡
’ase: (九芎樹)芎姓氏由來 Sayna’ase: kinbazae’an
以前sayna'ase: (芎姓)家族人 長的很高大,很優秀,人口又多 ,但也很驕傲 ,不和其他姓氏人通婚 ,重點是他們也部會衰老 ,他們只快到老年的就會到山裡抱’ase: (九芎樹),然後全身就會開始脫皮,跟蛇脫皮,蟬脫殼一樣.
等全身脫乾淨了,人又恢復到原來的年輕樣子,所以不管是男是女永遠都年輕貌美 ,身體健壯,永遠沒有老人.
由於sayna'ase: (芎姓)自己家族通婚,人口越來越少 ,最後只剩一個小男孩、由高家代為扶養 長大後又由風家扶養 最後也娶了一個baba:i’風姓女孩子後才有了現在的後代.
kakhayza’an hayza’ ka kinbazae’an Sayna’ase: Sinrahoe’ haSa’ tatini’, So: ‘am tatini’ ila rima’ ‘omapo’ ka ‘ase: ma’ molaw ila, ’al’alak ila naehan, lasiya ma’ ’ima wa’isan ka Sinrahoe’ rima’ ‘omalep ma’ mari’ ka ’ima rarahoe’ ka ’inalep, sin’elan kayzaeh a tomal, patopa: ka ‘aroma’ Sinrahoe’ kayni’ makaksi’ael ki ’aroma’, lasiya ’okik paka:I’ ka kaspengan ma’ ‘okay tiyaw ka sinpeng noka makaksi’ael, bi:il ila ‘aehae’ ila nanaw ka minahael, kalahangen noka ‘aroma’ Sinrahoe’ ’isa:a’ hayza’ ila ’isahini ka minahael.
● bazae’ 聽、原來是這樣→最低工資法正式上路
● 我們一起說族語→ niya’om Sinrahoe’ 賽夏姓氏
● 部落一直講→ 賽夏姓氏脈絡
第一單元|bazae’ ’iwa’ay nakhini聽、原來是這樣 (bazbazae’ kano’ howaw)
● 第一單元:bazae’ 聽、原來是這樣
● 2024年1月1日,最低工資法正式上路,去年9月4日首次舉辦最低工資審議會議,拍板決議2025年最低工資漲至2萬8590元、時薪則調漲至190元;此次最低工資調升,預計有約257萬名勞工受惠。
● 最低工資是指勞工在正常工作時間內,所得報酬的最低標準,凡符合工資定義的項目(如職務加給、里程津貼、績效獎金、全勤獎金等)均應納入,如雇主違反勞基法第79條及最低工資法第17條規定,可處2萬至100萬元罰鍰。
● 2024 tinal’oemaeh 1’ilaS 1 hahila:, nom matawaw ka sinpeng ’ima SaSo’ hayza’ ila ka pinonrowa’ noka to’oya’, kaemonhael hayza’ ila ka pin’aiyalaho:an, hini ’aehae tinal’oemaeh, ‘am rompa: ila nom matawaw ka rayhil, ’aehae’ ’ilaS binoway ka rayhil ropa:en ila 28590, So: kamatilbaebae:aeh matawaw ‘aehae’ kaSepe:an ma’ hayza’ 190 ka rayhil.
● ’oka’ ila o tahoki’ mina oy tani hini ka sinpeng mobe:ay no kamamatawaw, So: kita’en tomo’ohay ka kaspengan mina kasowaboson.
我們一起說族語 ’ita’ ta’alnoSaySiyat
● 語言是文化的心跳!透過語詞練習、句型應用和真實情境,讓我們一起找回熟悉的聲音,說出文化的自信!wa’ila ta’alnoSaySiyat ila
賽夏族姓氏 noka SaySiyat Sinrahoe’
朱(珠titiyon)、風 (楓、酆、東、柏baba:i')、潘(錢Sa:wan)、根 (kas'ames)、高 (kaybaybaw)、夏(hayawan)、豆 (趙tawtawayzay)、
章 (樟minrakes)、絲(tataysi')、解(karkarang)、芎(Sayna'ase:)、
日(張、辛tanohila:)、詹(蟬kamlala:i')、胡(狐botbotol)
第三單元|部落一直講 我們的姓氏
● 朱(珠titiyon)tibtibon薏米珠 、
● 風 、楓、酆、東、柏(baba:i') ba:i’風
● 潘(錢Sa:wan)、根 (kas'ames) 潘=樹枝交接處panga’
● 高 (kaybaybaw)高處’ibabaw
● 夏(hayawan) 夏天haba:an、
● 豆 (趙tawtawayzay) 花生 tawtaw、樟章 (minrakes)樟樹 rakeS
● 絲(tataysi') 蠶絲
● 解(karkaran)螃蟹ka:ang
● 芎(Sayna'ase:) 芎樹’ase:、
● 日張、辛(tanohila:) 太陽hahila:
● 詹(kamlala:i')lala:i’ 蟬
● 胡(botbotol)botol狐狸
● kamkamramo’ 血
● tabtabilas 膜
※林 (豆) 黃 (潘) 黃姓(pinoSa:wan)養子邊緣姓氏,雖然已泰雅化以及回復客家本籍,其賽夏血源脈絡仍有跡可循。
部落一直講 2
中因時代變動、氏族遷徙的先後因素,衍生出同宗不同姓的家族,但擁有完整的同源血脈。因而,嚴禁通婚是賽夏族最嚴謹恪守的戒律。茲將同宗不同姓、絕對性禁婚家族詳列於後,千萬要牢記,
maybalbalay SaySiyat kin’i’iyaeh ‘okik hingha’ ila, somsomapih ka to’oya’ kamamiyalawa’, Sinrahoe’ tani ‘ima ‘okik hingha’ ka to’oya’ ponponrowa’en, ma’ hayza’ ila ka ‘ima ’awmoza’ ka rino:o’, ‘’ana nakhini ma’ kayzaeh tani noka SaySiyat.
1.風氏同宗:楓、酆、東、柏。(風)
2.潘氏同宗:根、錢。樹枝交叉處
3.豆氏同宗:趙。(花生)
4.夏氏同宗:解。(螃蟹)
5.樟氏同宗:章。(樟樹)
6.日氏同宗:張、(辛氏已漢化)。(太陽)
血、膜、二姓已完全消失。另有林、黃
kinminremreme’ kinSiyae’ ’ilaS ki toway mowa:i’ rini ray Alian96.3原住民族廣播電臺《原來我的家 kanman ray taew’an》’ana So’o ray raehoran a ray ’oes’oso’an ma’ hayza’ kabazae’en ’am malnoSaySiyat, pakSekla’ ka kaspengang kinbazae’an ki ’ima SaSo’ howaw, ’sa’sa’ih kaSinangayan ray minay to:o’ hahila: hayza’ ka kinbazae’en ni toway ki ’ilaS hayza’ pinakSekla’ ka ‘.
第一單元|bazae’ ’iwa’ay nakhini 聽、原來是這樣 (bazbazae’ kano’ howaw)
我們一起說族語 ’ita’ ta’alnoSaySiyat
SomaSo’ 更換
tinal’oemaeh年
kaSkoraeh 誇 ho’alo’ 祝福
pa’iyakaliyaeh健康
basang身體
liyabo’有錢
……………………………………………………………………………………………….
kaSkoraeh ka tinal’oemaeh 跨年
ho’alo’ ’iSo’on pak’iyakaliyaeh ka basang 祝福 身體健康
SomaSo’ ka tinal’oemaeh kinSiyae’ 新年快樂
第三單元|部落一直講
訪談部落耆老ta:in a kalih
賽夏族的新年是什麼?
noka SaySiyat SomaSo’ ka tinal’oemaeh kano’?
SaySiyat ’oka’ koSa’en ’am pakSiyay ka ’ima SaSo’ ka tinal’oemaeh, kaspengan niya’om ma’ Sapang nom paSiyay tem’en ka tatini’, nak paSbaki’ 、paSta'ay、 pit'aza'、’a’owaz So: potngor ila ka hahila: ma’ lobih ray ‘asang raroton matawaw ka kaspengan, ’oka’ ila o! kin’i’iyaeh ‘okik hingha’ ila, ma’ tani ila ka moto: ’am paSiyay ka hahila:, nak tem’en ka tatini’ tal’awan nom pakSiyay ka karangi’an kasi’aelen.
’ana nakhini hayza’ ila ka ‘aroma’ kapakSiyayan ka hahila: yami ma’ ‘okay ngowip Sapang noka tatini Sinbil ka kaspengan, hamabos ka tatini’ hingha’ taini kaspengan ka pinatawaw’ kaspengan ma’ haysiya tanas’es’es ‘okay boeloe’ ’ani hini Sapang noka SaySiyat ’ima kayzaeh ka hin’azem.
賽夏族傳統上並沒有過年的概念,祭典便是我們的「過年」,如祖靈祭、播種祭、巴斯達隘、祈天祭等。每逢祭典,族人都會回到部落團聚,共同參與儀式。然而,隨著環境變遷與社會發展,賽夏族逐漸受到漢族文化的影響,開始接納年節習俗,例如祭祖與準備年節用品和食物。
此外,由於賽夏族與客家族群接觸較深,信仰與文化亦受到客家文化的影響。然而,即使在這樣的變遷下,我們依然堅守自己的傳統信仰,確保祭典的完整傳承,延續賽夏族珍貴的文化精神。
台灣是多族群融合的社會,近年來致力於推動傳統語言文化復振工作,由於台灣獨特的歷史背景因素加上現今主流文化的衝擊,使得傳統語言與文化在族人的生活中慢慢的消失,上一輩的語言和文化在現今也逐漸變得陌生。
因此,節目中將分享部落文化知識、語言、故事及部落生活資訊,使聽眾得以透過每一集的主題,了解賽夏族文化並發現族人的生活之美。
為了普及傳統文化知識,本節目將著重於與部落間的互動,將部落族人的生活故事、祭典文化、語言呈現給聽眾朋友們。
盼藉由廣播平台,提供多元化資訊,充實人們對原住民文化的了解與尊重,讓更多人認識到賽夏族的傳說故事、文化、歷史、語言,並提升原住民族文化傳播權益。